DÒNG CA KHÚC LÃNG MẠN TRỮ TÌNH (II)

– Sau những áp lức trước và trong kỳ thi, với phần lớn những sĩ tử đã vượt ải vũ môn, tình trạng “căng như dây đàn” vẫn còn tiếp tục đeo bám.

Kỳ thi tốt nghiệp THPT Quốc gia được xem là kỳ thi quan trọng nhất sau 12 năm học tập của nhiều học sinh. Đây là một kỳ thi có tính “bước ngoặt” vì kỳ thi này ảnh hưởng đến những quyết định, những kế hoạch trong tương lai của mỗi người. Vì tính chất đó của kỳ thi mà luôn tồn tại những áp lực trước, trong và sau kỳ thi.

Nếu không thể tốt nghiệp THPT, nhiều học sinh sẽ bị giới hạn trong các lựa chọn của mình, hạn chế hơn trong công việc vì nhiều nơi yêu cầu tối thiểu phải có bằng tốt nghiệp. Những học sinh này cũng không được xét tuyển để có thể vào học tại các trường cao đẳng hoặc đại học, là một môi trường để đào tạo ngành nghề chuyên sâu và đảm bảo khoa học. Bên cạnh đó, khi đã tốt nghiệp, nhiều học sinh cũng sẽ gặp áp lực cạnh tranh với mong muốn vào được các trường đào tạo uy tín, môi trường thuận lợi để thúc đẩy phát triển.

Sau những ngày “chạy hết công suất” có những gương mặt vỡ oà như trút bỏ được gánh nặng, cũng có những nét mặt thẫn thờ như đã trót bỏ lỡ điều gì. Nhưng những ngày sau đó, với phần lớn những sĩ tử đã vượt ải vũ môn, tình trạng “căng như dây đàn” vẫn còn tiếp tục đeo bám.

Em Trịnh Tiến Doanh (18 tuổi, Hà Nội) cho biết, bản thân phải chịu những kỳ vọng từ bản thân, gia đình, nhà trường và những “định mức” vô hình trong thời gian ôn tập. Kỳ thi kết thúc, tâm trạng Doanh trống rỗng, mệt mỏi và tự trách bản thân.

“Sau thi, bản thân em xuất hiện dần những cảm xúc tiêu cực, tinh thần luôn trong trạng thái trống rỗng và bất an về kết quả thi, dẫn đến trạng thái tinh thần không ổn định. Nhiều bạn bảo em là: ‘Tưởng học sinh giỏi thế nào, không bằng tớ khoanh bừa…’ nên em cảm thấy rất thất vọng về bản thân. Bố mẹ rất kỳ vọng vào em nhưng bài thi không như ý nên em rất mệt mỏi, hoang mang và chông chênh, em không biết phải làm thế nào” – Doanh bộc bạch.

Em Nguyễn Thị Mai Linh (18 tuổi, Vĩnh Phúc) cho biết: “Hôm đầu tiên thi xong, em cảm thấy nhẹ nhõm, cảm giác như được giải phóng. Nhưng các ngày sau đó, sau khi kiểm tra đáp án, rồi nghe mọi người bàn tán, em cảm thấy sợ, bất an về bài thi của mình…”.

Khác với cảm giác như được “giải phóng”, nhẹ nhõm sau kì thi, những sĩ tử có bài thi không như ý giống Mai Linh lại rơi vào trạng thái lo lắng, bất an.

Một kỳ thi quan trọng như kỳ thi THPT Quốc gia luôn tồn tại áp lực to lớn đến từ kỳ vọng của bản thân các em học sinh và gia đình. Và việc mắc vào những trạng thái tâm lý như lo lắng, trống rỗng, bất an…là điều khó tránh khỏi.

Trao đổi về vấn đề này, thạc sĩ tâm lý lâm sàng Đặng Đức Anh cho biết: “Kỳ thi THPT Quốc gia là kỳ thi lớn nên kỳ vọng cao. Các em đặt nhiều kỳ vọng vậy nên lo lắng nhiều; nhạy cảm hơn trong lúc chờ kết quả; có thể rất thất vọng và suy sụp khi phát hiện ra bất kỳ lỗi sai nào. Những phân tích của các em có thể bị sai lệch, phóng đại quá mức đối với các hệ quả có thể xảy ra trong tương lai khiến cho nhiều em khó có thể thư giãn được

Thậm chí, giai đoạn này còn tồn tại những trường hợp rạn nứt mối quan hệ bạn bè. Bởi vì đố kị, ghen tị, lo sợ điểm bạn cao hơn mình, thành tích tốt hơn mình, bạn tranh giành các suất học trường top của mình nên quay lưng, nghỉ chơi với nhau…”.

Nhiều học sinh sau kỳ thi, chưa kịp nghỉ ngơi thì đã tất bật so đáp án với các bạn hoặc tìm đến giáo viên để nhờ kiểm tra đáp án cho mình. Có những học sinh sau khi thi xong dù đã quyết định nghỉ xả hơi nhưng rồi cũng chỉ sau mấy ngày thấy các bạn kéo nhau đi so điểm, nghe các bạn bàn ra tán vào về điểm số và các dự định thì bản thân lại bắt đầu hoang mang, dao động.

Kỳ thi tốt nghiệp THPT Quốc gia được xem là kỳ thi quan trọng nhất sau 12 năm học tập của nhiều học sinh. Đây là một kỳ thi có tính "bước ngoặt" vì kỳ thi này ảnh hưởng đến những quyết định, những kế hoạch trong tương lai của mỗi người. Vì tính chất đó của kỳ thi mà luôn tồn tại những áp lực trước, trong và sau kỳ thi.

Nếu không thể tốt nghiệp THPT, nhiều học sinh sẽ bị giới hạn trong các lựa chọn của mình, hạn chế hơn trong công việc vì nhiều nơi yêu cầu tối thiểu phải có bằng tốt nghiệp. Những học sinh này cũng không được xét tuyển để có thể vào học tại các trường cao đẳng hoặc đại học, là một môi trường để đào tạo ngành nghề chuyên sâu và đảm bảo khoa học. Bên cạnh đó, khi đã tốt nghiệp, nhiều học sinh cũng sẽ gặp áp lực cạnh tranh với mong muốn vào được các trường đào tạo uy tín, môi trường thuận lợi để thúc đẩy phát triển.

Sau những ngày "chạy hết công suất" có những gương mặt vỡ oà như trút bỏ được gánh nặng, cũng có những nét mặt thẫn thờ như đã trót bỏ lỡ điều gì. Nhưng những ngày sau đó, với phần lớn những sĩ tử đã vượt ải vũ môn, tình trạng "căng như dây đàn" vẫn còn tiếp tục đeo bám.

Em Trịnh Tiến Doanh (18 tuổi, Hà Nội) cho biết, bản thân phải chịu những kỳ vọng từ bản thân, gia đình, nhà trường và những "định mức" vô hình trong thời gian ôn tập. Kỳ thi kết thúc, tâm trạng Doanh trống rỗng, mệt mỏi và tự trách bản thân.

"Sau thi, bản thân em xuất hiện dần những cảm xúc tiêu cực, tinh thần luôn trong trạng thái trống rỗng và bất an về kết quả thi, dẫn đến trạng thái tinh thần không ổn định. Nhiều bạn bảo em là: ‘Tưởng học sinh giỏi thế nào, không bằng tớ khoanh bừa…’ nên em cảm thấy rất thất vọng về bản thân. Bố mẹ rất kỳ vọng vào em nhưng bài thi không như ý nên em rất mệt mỏi, hoang mang và chông chênh, em không biết phải làm thế nào" - Doanh bộc bạch.

Em Nguyễn Thị Mai Linh (18 tuổi, Vĩnh Phúc) cho biết: "Hôm đầu tiên thi xong, em cảm thấy nhẹ nhõm, cảm giác như được giải phóng. Nhưng các ngày sau đó, sau khi kiểm tra đáp án, rồi nghe mọi người bàn tán, em cảm thấy sợ, bất an về bài thi của mình…".

Khác với cảm giác như được "giải phóng", nhẹ nhõm sau kì thi, những sĩ tử có bài thi không như ý giống Mai Linh lại rơi vào trạng thái lo lắng, bất an.

Một kỳ thi quan trọng như kỳ thi THPT Quốc gia luôn tồn tại áp lực to lớn đến từ kỳ vọng của bản thân các em học sinh và gia đình. Và việc mắc vào những trạng thái tâm lý như lo lắng, trống rỗng, bất an…là điều khó tránh khỏi.

Trao đổi về vấn đề này, thạc sĩ tâm lý lâm sàng Đặng Đức Anh cho biết: "Kỳ thi THPT Quốc gia là kỳ thi lớn nên kỳ vọng cao. Các em đặt nhiều kỳ vọng vậy nên lo lắng nhiều; nhạy cảm hơn trong lúc chờ kết quả; có thể rất thất vọng và suy sụp khi phát hiện ra bất kỳ lỗi sai nào. Những phân tích của các em có thể bị sai lệch, phóng đại quá mức đối với các hệ quả có thể xảy ra trong tương lai khiến cho nhiều em khó có thể thư giãn được

Thậm chí, giai đoạn này còn tồn tại những trường hợp rạn nứt mối quan hệ bạn bè. Bởi vì đố kị, ghen tị, lo sợ điểm bạn cao hơn mình, thành tích tốt hơn mình, bạn tranh giành các suất học trường top của mình nên quay lưng, nghỉ chơi với nhau…".

Nhiều học sinh sau kỳ thi, chưa kịp nghỉ ngơi thì đã tất bật so đáp án với các bạn hoặc tìm đến giáo viên để nhờ kiểm tra đáp án cho mình. Có những học sinh sau khi thi xong dù đã quyết định nghỉ xả hơi nhưng rồi cũng chỉ sau mấy ngày thấy các bạn kéo nhau đi so điểm, nghe các bạn bàn ra tán vào về điểm số và các dự định thì bản thân lại bắt đầu hoang mang, dao động.

Quá trình bàn tán về điểm số sẽ thường rất sôi nổi sau vài ngày đầu, sau đó là giai đoạn chờ công bố điểm. Lúc này nhiều em đã đoán được mức điểm của mình ở một số môn. Có người hài lòng và chấp nhận với mức điểm tự chấm, bĩnh tĩnh xem xét các lựa chọn tương lai. Cũng có nhiều bạn thì không, họ tiếp tục lo lắng nghĩ ngợi đến mất ăn, mất ngủ ảnh hưởng đến sức khỏe và cả các công việc hàng ngày.

ThS Đức anh chia sẻ: "Đã là thi cử, sẽ có người làm được bài và không làm được bài. Nhiều em khi làm không tốt sẽ dễ thất vọng về bản thân, có thể cảm giác xấu hổ đi kèm với đó là sự ân hận, tiếc nuối, tự trách vì mình chưa đủ chăm chỉ, chưa đủ cố gắng cũng như chưa đủ may mắn. Thậm chí có những em dù chưa biết điểm đã cảm thấy tương lai dường như đang vụt tắt ngay trước mắt."

Và khoảng thời gian sát ngày công bố điểm cũng là một khoảng thời gian dễ khiến ta căng thẳng, đối với nhiều bạn khoảng thời gian này như kéo dài ra và từng giây từng phút đều trở nên áp lực.

"Lối thoát" cho cảm xúc tiêu cực

ThS Đức Anh nhận định rằng, để có thể giúp bản thân cảm thấy dễ chịu hơn sau kỳ thi THPT Quốc gia, các bạn học sinh hãy hiểu rằng kết quả đã thi xong là không thay đổi được. Do đó, có nghĩ ngợi nhiều về những lỗi của bài thi đi chăng nữa thì kết quả cũng không có khác biệt gì. Thay vì nghĩ về những điều chưa tốt, hãy tập trung vào mục tiêu là có một kế hoạch cho tương lai cho mình. Bằng cách áng chừng số điểm bản thân có thể đạt được, các em học sinh có thể học cách đối diện với kết quả thấp nhất và từ đó đưa ra kế hoạch. Khi đã chấp nhận được thực tế và có chấp nhận được các kế hoạch mình đưa ra thì các em sẽ đỡ hoang mang hơn. Sau giai đoạn học phổ thông là đến giai đoạn học nghề và làm nghề, các em hãy tập trung nhìn nhận những điểm mạnh của bản thân, kết hợp với sở thích cá nhân để đưa ra những lựa chọn giúp mình có thể đi lâu dài, giúp mình hạnh phúc khi được học và được làm công việc ấy.

Bên cạnh đó, việc tìm kiếm sự giúp đỡ từ những người thân xung quanh, những người quan tâm và lo lắng cho các em học sinh, lắng nghe các em cũng là một biện pháp quan trọng. Trong thời điểm bản thân đang mệt mỏi căng thẳng, suy nghĩ lộn xộn và dày đặc, rối như tơ vò", thì chúng ta rất cần những người ở cạnh, san sẻ với cảm giác của các em, hiểu nỗi khổ tâm và lo lắng của các em, động viên các em để từ đó bình tĩnh hơn và cùng tìm ra phương án tối ưu nhất

Ăn uống và sinh hoạt điều độ trong giai đoạn này cũng rất quan trọng. Các em đã dành một quãng thời gian dài để ôn luyện, có nhiều em ngủ rất ít và thức khuya, ăn uống vội vàng… thì bây giờ sau khi thi xong sẽ là quãng thời gian cho việc nghỉ ngơi. Sức khỏe thể chất tốt cũng là cơ sở để giúp chúng ta cải thiện các vấn đề sức khỏe tinh thần.

Ngoài ra, các em có thể dành thời gian cho các sở thích cá nhân. Tham gia các hoạt động yêu thích sẽ giúp cải thiện tâm trạng phần nào bởi ngoài giúp ta vui vẻ thì sự bận rộn với các hoạt động đó cũng giúp các em đỡ có thời gian nghĩ ngợi về những điều tiêu cực.

* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!